Elə isə dünyanın müxtəlif ölkələrində bunun sadə sirlərindən xəbərdar olun
Gözlənilən ömür uzunluğu təkcə genetika deyil, həm də həyat tərzi seçiminə bağlıdır. Dünya üzrə ən yaxşı 10 uzunömürlülük təcrübəsini araşdırdıqca, uzun, sağlam həyatı təşviq etmək üçün üsulların nə qədər sadə və əlçatan olduğunu kəşf edəcəksiniz.
Zeytun yağı (Aralıq dənizi)
Zeytun bağlarının çox olduğu Yunanıstan, İspaniya, Türkiyə və İtaliyanın günəşli təpələrinə kulinariya səyahətinə çıxaq. Bu ölkələrin sakinləri əsrlərdir ki, salatlardan tutmuş çörəyə, hətta səhər qəhvəsinə qədər zeytun yağı çiləyirlər. Eyni zamanda uzun ömür yaşayırlar. Məsələn, İspaniyada orta ömür uzunluğu 82,5 ildir.
Niyə zeytun yağı “uzunömürlülüyün maye qızılı”dır? Bu yağ sərbəst radikallarla mübarizə aparan antioksidantlarla zəngindir. Zeytun yağı kulinariya dünyasının “Ceyms Bondu” kimidir: tez və çox yönlüdür. İstər qızardın, istər duru yeməklərə və ya salatlara istifadə edin, istərsə də dərinizi nəmləndirin, zeytun yağı öz işini görəcək.
Qırmızı şərab (Aralıq dənizi)
Həyat iksiri və ya bəzilərinin dediyi kimi, "böyüklər üçün üzüm suyu" dünyanın müxtəlif yerlərində məşhur uzunömürlülük vasitəsidir. Fransızlar bu yolla ürək-damar sisteminin daha sağlam olacağına inanaraq çox qocalana qədər şərab içirlər. Müasir elmə görə, həm ağ, həm də qırmızı şərab salmonella və E.coli bakteriyalarına (Escherichia coli) eyni dağıdıcı təsir göstərir.
“Kiçik dozalarda, təxminən 50 qram şərab insan orqanizminə tonik, sidikqovucu, stress əleyhinə, bakterisid və antiallergik təsir göstərir. Soyudulmuş quru şampan əsəb gərginliyinə kömək edir”, - deyə tibb elmləri doktoru və dietoloq Mariyat Muxina bildirib.
İtaliyada yerli sakinlər həkimi uzaqlaşdırmaq üçün gündəlik qırmızı şərab içməyə and içirlər. Onlar inanırlar ki, hər qurtumdakı antioksidantlar zamanın dağıdıcılığı ilə mübarizə aparır. Həyatı və şərabı ehtirasla sevən ispanları da unutmayaq. Onların uzunömürlülüyünün sirri də dostlarla paylaşılan bir stəkan qırmızı şərab və ya necə deyərlər, “Salud, amor, y pesetas, y eltiempo para gozarlos” sağlığı (“Sağlamlıq, sevgi, pul və ondan həzz almaq üçün vaxt”) – ola bilər.
Ayurveda (Hindistan)
Özünüzün yoqa matında dincəldiyinizi, bitki çayı içdiyinizi və tam xoşbəxt hiss etdiyinizi təsəvvür edin - bu, Hindistanda uzunömürlülük təcrübəsidir.
Ayurveda bədənin enerji növünü tapmaqdır. Enerji növü dəri vəziyyəti, fizika və ümumi fiziki vəziyyət kimi vacib şeylərdən məsuldur.
Ayurveda, zehnin aydınlığını və bədənin canlılığını qorumaq üçün zərdəçal, tulsi, amla və s. kimi bitkilərin istifadəsini də tövsiyə edir. Beləliklə, uzun ömür sirlərini axtarırsınızsa, Ayurvedanı nəzərdən keçirin.
İkiqai (Yaponiya)
İkiqai hobbi, missiya, çağırış və peşəni həyatda saf məmnunluqda birləşdirən sehrli iksirdir. Bu, təkcə sevdiyinizi və nəyi xüsusilə yaxşı bacardığınızı tapmaq deyil, həm də bu ehtirası dünyanın ehtiyac duyduğu şeylərlə uyğunlaşdırmaqdır. Bu, gündəlik fəaliyyətinizdə sevinc və məmnunluq tapmağınıza kömək edəcək.
İkiqai sənətini mənimsəyən insan stresə daha az həssasdır, yəni, daha uzun yaşaya bilər. İnternetdə ikiqai tapmaq üçün çoxlu praktik məşğələlər tapa bilərsiniz.
Hara Haçi Bu (Yaponiya)
Zərif qalmağın və nəvələrinizi görmək üçün kifayət qədər uzun ömür sürməyin qədim yapon sirrinin biri də Hara Haçi Budur. Bu, 80% tox olana qədər yemək sənətidir. Bir neçə porsiya kabab və ya digər ləzzətli yeməklərlə üz-üzə qalana qədər asan görünə bilər. Əslində isə çətin bir təcrübədir.
Hara Haçi Bunun gözəlliyi bədənin qidaya olan ehtiyacını ödəmək və məhdudlaşdırmaq arasında balansdadır. Bu tarazlığı qorumaqla, özünüzü mədə narahatlığından xilas etməklə yanaşı, daha uzun, daha sağlam həyatın sirlərini də açırsınız. Təəccüblü deyil ki, Yaponiya gözlənilən ömür uzunluğuna görə dünyada ilk beş ölkədən biridir.
Siesta (İspaniya)
İspanlar günorta yuxusu vərdişinə yiyələniblər. Bu, yalnız tənbəllik hesab edilə bilməz, həm də ölkədə qızmar günorta günəşinə müdrik cavabdır. İspanlar istidən qaçmaq və enerjilərini doldurmaq üçün siestadan istifadə edirlər.
Alimlər sübut ediblər ki, gündüz yuxusu həqiqətən orqanizm üçün faydalıdır. “General Psychiatry” jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, belə istirahət yaddaşı gücləndirə, öyrənməni yaxşılaşdıra və emosional sabitliyə yaxşı təsir göstərə bilər.
Tədqiqatda yaşı 60-dan yuxarı olan 2200 sağlam insan iştirak edib. Gün ərzində 5 dəqiqə ilə 2 saat arasında yatan 1500 nəfərdən ibarət qrup demensiya testlərində digər 700 təcrübəçidən daha yaxşı nəticə göstərib.
Pura Vida (Kosta Rika)
"Saf yaşayış" mənasını verən Pura Vida, Kosta Rika mədəniyyətinin hər tərəfinə nüfuz edən gündəlik mantra və qeyri-rəsmi şüardır. Təsəvvür edin ki, günəşli bir çimərlikdə gəzirsiniz, dalğalar hər addımınızda səslənir və birdən yerli bir nəfər işıq saçan təbəssümlə yanınızdan keçir və bu iki sehrli sözü deyir: “Pura Vida”. Bu, sadəcə salamlaşma deyil, varlığın sadəliyini və sevincini qəbul etməyə dəvətdir.
Bəs Pura Vidanın sirri nədir? Əlverişsiz şərtlərə baxmayaraq, nikbinlik və xoşbəxtliyin qarışığıdır. Kosta Rikada həyatın sağlam qidalanma və idman kimi aspektləri “təmiz həyata” böyük töhfə verir.
“CDC”nin son araşdırması hətta həftədə 1,5 saat gəzməyin belə 2-ci tip diabet əlamətlərinin inkişaf riskini azalda biləcəyini göstərib. “Hətta kiçik miqdarda fiziki fəaliyyət də sağlamlığınıza fayda verəcək”, -deyə tədqiqatın müəllifi Frederik Kristensen bildirib.
Bu ölkədə gözlənilən ömür uzunluğu 79,64 ildir.
Çay (Çin)
"Çin çayı" anlayışı bütün çay növlərini əhatə edir. Minimum işlənmiş növlərə ağ və yaşıl daxildir. Təmiz çay B, C, K, P vitaminləri, efir yağları və taninlər kimi ən faydalı maddələri birləşdirir.
Çində çay içmək sənətinə tələsmək olmaz. İstər ulun ətirli buludu, istərsə də puerin sıx qucağı olsun, hər fincan həyat, sağlamlıq və ləzzətli sakitliyin bayramıdır.
Çin çayı güclü tonik (canlandırıcı) təsirə malikdir, orqanizmi sərbəst radikallardan qoruyur və ürəyin fəaliyyətinə faydalı təsir göstərir. Buna görə də onun istifadəsi sağlamlığı və uzunömürlülüyü qorumaq üçün ən əlçatan üsullardan biridir.
Ailə bağları (Mavi zonalar)
Dünyanın “Mavi zonaları” yüz il və ya daha çox yaşayan insanların ən yüksək faizi ilə tanınan bölgələrdir. Bu bölgələrə Yaponiyada Okinava adaları, İtaliyada Sardiniya, Yunanıstanda İkariya, Kosta Rikada Nikoya yarımadası və ABŞ-da Loma Linda daxildir.
“National Geographic” jurnalisti və müəllif Dan Buettnerin araşdırmasına görə, Mavi zonalarda ilk növbədə dostlar və ailə gəlir. Ailə strukturları bir-biri ilə sıx bağlıdır və yaşlı insanlara hörmət və qayğı açıq-aydın görünür.
Belə sosial strukturlar təkcə emosional deyil, həm də resursların bölüşdürülməsi və yaşlı qohumlara yaxşı qayğı kimi praktiki dəstək verir. Dostları və ailəsi ilə daha çox vaxt keçirən yaşlı insanlar özlərini daha xoşbəxt hiss edir, daha az stress keçirir və beyinləri daha yaxşı işləyir.
Sauna (Finlandiya, Rusiya)
Saunaya baş çəkmək (Rusiyada banya) əvvəlki nəsillərin heç vaxt varlığını bilmədiyi bir spa günü kimi zamanla sınaqdan keçirilmiş bir ənənədir. Təsəvvür edin ki, taxta evin sakitləşdirici istisi ilə əhatə olunmusunuz və bu zaman stresiniz isti qab üzərindəki yağ kimi əriyir.
Rusiyada hamam sadəcə buxar vannası qəbul edilən yer deyil. Bu, işgüzar sövdələşmələrin edildiyi, dostluqların qurulduğu və təsirli istilik dözümlülüyünü nümayiş etdirə biləcəyiniz yerdir.
Saunaya baş çəkmək qan dövranını yaxşılaşdırır, məsamələri açır və cavanlaşmış hiss edirsiniz. Bununla belə, bu cavanlaşdırma metodunun əks göstərişləri var:
- Ürək-damar xəstəlikləri.
- Yüksək qan təzyiqi.
- Ağır psixi və ya nevrotik xəstəliklər.
- Xroniki iltihabi proses.
- Onkologiya.
- xora.
- Qalxanabənzər vəzinin xəstəlikləri.
Nubar Süleymanova, “İki sahil”
