02 sentyabr 2025 01:25
99

Ağciyərimizin gizli düşməni

Ağciyərlər heyrətamiz orqanlardır. Biz onlardan nəfəs almaq üçün istifadə edirik, sağ qalmağımızın əsas səbəbkarlarıdır. Baxmayaraq ki, bəzi şeylərin ağciyərlərimizə zərər verə biləcəyini dəqiq bilirik, bəzilərinin isə fərqində deyilik. Əlbəttə, çoxumuz bilirik ki, tüstü və ya güclü kimyəvi maddələrlə nəfəs almaq bizim üçün yaxşı deyil, lakin ağciyərlərimizə zərər verə biləcək bir çox başqa, zahirən zərərsiz şeylər də var. Onlar haqqında hər şeyi öyrənmək üçün aşağıdakı məqaləni oxuya bilərsiniz:

Quşlar

Quşlar ağciyərinizə iki şəkildə zərər verə bilər. Onlardan biri nəcislərində olan quş antigenləri vasitəsilə olur.

İkincisi, bəzi quşların tüklərində olan mumlu zülallara məruz qalmadır.

Tarakanlar

Tarakanlar evlərə müxtəlif yollarla daxil ola bilən sərt canlılardır.

Lakin onlar sadəcə, iyrənc böcək deyil. Onlar üzərində astmaya səbəb ola biləcək bir allergen var.

Tarakanların zərəri bu hamamböcəkləri ilə birbaşa əlaqə tələb etmir. Allergenlər havada olur, toz və ya parça üzərində yerləşərək evinizi çirkləndirə bilər.

Hava yastıqları

Hava yastıqları həyatları xilas edir, lakin astmaya da səbəb ola bilər. Hava yastıqları açıldıqda inhalyasiya kimyəvi pnevmonitə səbəb ola biləcək hissəciklər yaradır.

Hava yastıqları natrium azidi natrium və azot qazına çevirərək kimyəvi reaksiya ilə doldurulur. Kimyəvi pnevmonitin simptomlarına nəfəs darlığı və öskürək daxildir.

Hava nəmləndiricilər

Nəmləndiricilər hava həqiqətən quru olduqda kömək edə bilər, lakin mütəmadi olaraq təmizlənməsələr, bakteriya və kif üçün çoxalma yeri ola bilərlər.

Çirklənmiş nəmləndiricinin havası ilə nəfəs almaq ağciyərlər üçün zərərlidir. Buxarlı olanların digər nəmləndiricilərə nisbətən havadakı allergenləri buraxma ehtimalı daha azdır. İstifadə etdiyiniz növdən asılı olmayaraq, tez-tez təmizləndiyinə əmin olun.

İsti vannalar

İsti vannalar inanılmaz dərəcədə rahatlaşdıra bilər, lakin onlar həm də bakteriyaların mənbəyi ola bilər. Ağciyərlərə təsir edən “Mycobacterium avium” kompleksi əsas “günahkarlar” arasındadır.

Atəşfəşanlıq

Atəşfəşanlıq nümayişlərində gördüyünüz canlı rənglər əslində, zəhərli metal duzlardan hazırlanır. Fişənglər adətən titan, mis və stronsium kimi maddələrdən ibarət olur.

Xarakterik qoxuya gəldikdə, o, ağciyərlər üçün təhlükəli olan uçucu üzvi birləşmələr tərəfindən yaradılır. Xoşbəxtlikdən, insanların çoxu atəşfəşanlığa uzun müddət və ya tez-tez məruz qalmır.

Un

Bəli, un ağciyərlərinizə zərər verə bilər. Xüsusilə təhlükəli bir maddə olan un tozu çörəkçi astması kimi tanınan bir vəziyyətə səbəb ola bilər.

Bu peşə xəstəliyi buğda ununa məruz qalma ilə əlaqədardır. Onun müntəzəm qəbulu allergik reaksiyaya səbəb ola bilər. İşiniz unla və bişinti ilə bağlıdırsa, qoruyucu vasitələrdən istifadə edin və ərazinin yaxşı havalandırıldığına əmin olun.

Qaz cihazları

Sobalar da ağciyərlərə zərər verə bilər. Yanma azot dioksid və azot oksidinin sərbəst buraxılmasına səbəb olur. Əgər ventilyasiyanız zəifdirsə, onlardan daha çox miqdarda uda bilərsiniz.

Xüsusilə azot dioksidi havanı çirkləndirən mənbədir.

Kif

Kif astma da daxil olmaqla, hər cür ağciyər xəstəliyi olanlara təsir edə bilər. Kif hissəcikləri yalnız səthlərdə qalmır; onlar havada ola bilər və beləliklə nəfəs yolu ilə ağciyərlərə daxil ola bilər.

Yüksək nəmlik olduqda kif inkişaf edir. Evinizdə kif görsəniz, bütün səthləri hərtərəfli təmizləməyiniz və xalça kimi təsirlənmiş məsaməli materialı (mümkünsə) dəyişdirməyiniz tövsiyə olunur.

Xalça

Xalçalara toz və bir sıra allergen və mikroorqanizmlər yapışa bilir. Bu, astma və digər tənəffüs problemlərindən əziyyət çəkən insanlara mənfi təsir göstərə bilər.

Xalçaları təmizləmək sərt taxta döşəmələr qədər asan deyil və tez bir zamanda zərərli allergenləri özündə toplaya bilər. Xalça üzərində hərəkət allergenlərin havaya keçməsinə səbəb ola bilər ki, bu da bir sıra allergik reaksiyalara gətirib çıxarır.

Veyplər

Veyplər ağciyərlərinizdə iltihablı reaksiyaya səbəb ola biləcək bir çox kimyəvi maddə ehtiva edir. Bunlara akrolein, formaldehid və diasetil daxildir. Belə iltihab səbəbiylə ağciyərlərin kiçik tənəffüs yolları tıxana bilər.

Ətirlər

Gün ərzində müxtəlif yollarla müxtəlif ətirlərə məruz qalırıq. Ətirlər, həmçinin ev ətirləri-diffuzorlar ciyərlərimizə zərər verə bilər. Məlum olub ki, bu ətirləri hazırlamaq üçün istifadə edilən bəzi kimyəvi maddələr ağciyərlərin “düşmənidir”. Misal üçün Dietil ftalat (DEP) ağciyərləri qıcıqlandıra bilən kimyəvi maddələrin bir nümunəsidir.

Nubar Süleymanova, “İki sahil”