2025-ci ilin 7 oktyabrında Qəbələdə Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) 12-ci Dövlət Başçıları Zirvə Görüşü keçirilmişdir. Bu tədbirin keçirilməsi Türk dünyasında siyasi, iqtisadi, mədəni və təhlükəsizlik sahələrində əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsində önəmli addımlardan biri hesab edilir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin çıxışı təşkilatın gələcək fəaliyyətinin prioritetlərini və əsas Bu məqalədə Zirvə Görüşündə səsləndirilən əsas mövzular elmi yanaşma ilə təhlil edilərək, regional inteqrasiya proseslərinin dərinləşdirilməsi aspektləri işıqlandırılır.
Regional Təhlükəsizlik və Müdafiə Əməkdaşlığının Gücləndirilməsi
Prezident İlham Əliyev çıxışında Türk Dövlətləri arasında regional təhlükəsizlik məsələlərinin aktuallığını qeyd etdi. O, kollektiv müdafiə mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi və birgə hərbi təlimlərin keçirilməsinin zəruriliyini vurğuladı. Bu təkliflər regionda sabitliyin qorunması və xarici təhdidlərə qarşı vahid mövqenin formalaşdırılması üçün önəm daşıyır. Həmçinin, bu addımlar dövlətlər arasında güvən mühitinin möhkəmlənməsinə və təhlükəsizlik əməkdaşlığının yüksək səviyyəyə çatmasına xidmət edir.Bu istiqamətdə birgə layihələrin həyata keçirilməsi regional sabitliyə və təhlükəsizliyə töhvə verəcək.
İqtisadi Əməkdaşlığın Dərinləşdirilməsi və İnfrastruktur Layihələrinin Rolü
Zirvə görüşündə iqtisadi əməkdaşlığın genişləndirilməsi diqqət mərkəzində oldu. Azərbaycan Prezidenti Orta Dəhliz layihəsinin inkişaf etdirilməsinin təşkilat üzvü ölkələrin iqtisadi inteqrasiyasını artırdığını xüsusi vurğuladı. Bu layihə vasitəsilə Türk Dövlətləri arasında ticarət əlaqələrinin, enerji və nəqliyyat infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi təmin olunur. Eyni zamanda, İlham Əliyev TDT Katibliyinə əlavə maliyyə dəstəyi ayrılmasını açıqladı ki, bu da təşkilatın funksional imkanlarının gücləndirilməsinə və əməkdaşlığın sistemləşdirilməsinə təkan verir. Bu yanaşma liberal nəzəriyyənin iqtisadi qarşılıqlı asılılıq və faydalı əməkdaşlıq prinsiplərini praktiki səviyyədə həyata keçirir.
Mədəni və Humanitar Əlaqələrin Möhkəmləndirilməsi
Türk dövlətlərini birləşdirən əsas dəyərlərdən biri onların ortaq mədəni irsidir. Prezident İlham Əliyev çıxışında TÜRKSOY kimi mədəni təşkilatların fəaliyyətinin genişləndirilməsinin vacibliyini diqqətə çatdırdı. Bu, gənc nəsillərin milli və ümumtürk kimliyinin qorunması, həmçinin mədəniyyətlərarası dialoqun təşviqi üçün əhəmiyyətlidir. İlham Əliyev həmçinin təhsil, elm və gənclər siyasətində birgə layihələrin həyata keçirilməsini dəstəklədiyini bildirdi.Mədəni və humanitar sahələrdə əməkdaşlıq Türk Dövlətləri arasında uzunmüddətli etimad və dostluğ münasibətlərinin formalaşmasına şərait yaradır.
Regional İnteqrasiyanın Geosiyasi Əhəmiyyəti
Türk Dövlətləri Təşkilatı, coğrafi olaraq Avrasiya regionunun strateji mərkəzində yerləşən ölkələri birləşdirən mühüm siyasi platformadır. Prezident İlham Əliyevin çıxışı göstərdi ki, təşkilatın fəaliyyətinin gücləndirilməsi yalnız iqtisadi və mədəni sahələrlə məhdudlaşmır, eyni zamanda geosiyasi balansın qorunması və regional sülhün təminatı məsələlərinə də böyük önəm verilir. Bu perspektivdən, TDT-nin inkişafı həm Türk dünyası, həm də beynəlxalq arenada nüfuzunun artmasına səbəb olur.
Nəticə
Qəbələdə keçirilmiş 12-ci Zirvə Görüşü Türk Dövlətləri Təşkilatının inkişafında yeni mərhələdir. Zirvə görüşü regional təhlükəsizlik, iqtisadiyyat və mədəniyyət sahələrində birgə fəaliyyətin gücləndirilməsi istiqamətində mühüm qərarlar qəbul etdi. Prezident İlham Əliyevin strateji çağırışları təşkilatın gələcək fəaliyyətinə istiqamət verir və Türk dünyasının siyasi-hüquqi, iqtisadi və mədəni birliyinin möhkəmlənməsinə təkan yaradır. Bu isə, öz növbəsində, regionun davamlı inkişafı və təhlükəsizliyinə zəmin hazırlayır.
Xatirə Məmmədova,
Heydər Əliyev adına liseyin müəllimi
