Prezident İlham Əliyev bəyanatında bildirmişdir ki, Azərbaycan Avropa İttifaqının enerji təhlükəsizliyində sabit və etibarlı tərəfdaş kimi tanınır. Azərbaycanın enerji resurslarının şaxələndirilmiş yollarla bazarlara çıxarılması, xüsusilə də Cənub Qaz Dəhlizi vasitəsilə Avropa ölkələrinə təchizatın təmin edilməsi bu nüfuzun mühüm dayağını təşkil edir.
Macarıstanın Baş naziri Viktor Orban isə öz növbəsində Azərbaycanla əməkdaşlığın strateji xarakter daşıdığını vurğulayaraq, iki ölkə arasında enerji sahəsində münasibətlərin daha da dərinləşməsinin regionun ümumi təhlükəsizliyi və dayanıqlılığı üçün əhəmiyyətini qeyd etmişdir.
Macarıstan 2023-cü ildən etibarən Cənub Qaz Dəhlizinə qoşulmaq istiqamətində praktiki addımlar atmağa başlamışdır. 2023-cü ilin son rübündə Azərbaycan qazının Macarıstan anbarlarında yerləşdirilməsi və təchizata başlanması bu prosesin ilkin mərhələsi olmuşdur. 2025-ci ildə isə tərəflər arasında illik təchizatın həcminin 500 milyon kubmetrə çatdırılması barədə razılaşma əldə olunmuşdur. Bu, Macarıstanın enerji mənbələrini diversifikasiya etməsinə xidmət etməklə yanaşı, Azərbaycanın qaz ixrac portfelini də genişləndirir.
Prezident İlham Əliyev qeyd etmişdir ki, bu əməkdaşlıq yalnız ticarət aspekti ilə məhdudlaşmır, eyni zamanda enerji infrastrukturunun inteqrasiyası və yeni layihələrin həyata keçirilməsi üçün bir platforma yaradır.
Energetika sahəsində əməkdaşlığın yeni mərhələsi Azərbaycanın bərpaolunan enerji potensialının reallaşdırılması ilə bağlıdır. 2022-ci ildə Bakıda imzalanmış “yaşıl enerji” üzrə dördtərəfli anlaşma memorandumu çərçivəsində Azərbaycan, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstan arasında Qara dənizin altından keçəcək 1195 km uzunluğunda elektrik kabelinin çəkilməsi nəzərdə tutulur. Bu layihə vasitəsilə Azərbaycanın Xəzər dənizi və cənub bölgələrində istehsal edilən yaşıl enerji Avropa bazarlarına ixrac ediləcək.
20 may 2025-ci il tarixli birgə mətbuat bəyanatında tərəflər bu layihənin icra mərhələsinin artıq başlandığını bildirmiş və 2028-ci ilədək infrastrukturun tam istifadəyə verilməsinin planlaşdırıldığını açıqlamışlar.
Azərbaycan son illərdə yaşıl enerji sahəsində ciddi strateji planlamaya başlamış, bu sahədə həm dövlət, həm də beynəlxalq investorların marağını cəlb etmişdir. Prezident İlham Əliyev çıxışında Xəzər dənizində 157 GW-dan artıq külək enerjisi, həmçinin Qarabağ və Zəngəzur bölgələrində geniş günəş enerjisi potensialı olduğunu vurğulamışdır.
Bu çərçivədə Macarıstanla əməkdaşlıq xüsusilə önəm daşıyır. Macarıstanın texnoloji təcrübəsi, bərpaolunan enerji sistemlərinin idarəolunması üzrə müasir həlləri və Avropa İttifaqı bazarına çıxış imkanları Azərbaycanın təbii resursları ilə sintez olunaraq yeni nəsil enerji əməkdaşlığının əsasını qoyur.
Enerji sahəsində Azərbaycan və Macarıstan arasında münasibətlər qısa dövrlük ticarət həcmlərindən daha çox, strateji baxışa və qarşılıqlı siyasi iradəyə əsaslanan tərəfdaşlıqdır. Bu münasibətlər qarşılıqlı hörmət, suverenlik prinsiplərinə riayət və uzunmüddətli maraqlar çərçivəsində formalaşır.
Prezident İlham Əliyev bəyan etmişdir ki, enerji sahəsində əməkdaşlıq eyni zamanda iqtisadi inteqrasiyanı, texnologiya mübadiləsini və regional sabitliyi möhkəmləndirir. Macarıstan tərəfi isə Azərbaycanın Cənubi Qafqaz regionunda sülh və əməkdaşlıq təşəbbüslərini dəstəklədiyini bir daha vurğulamışdır.
20 may 2025-ci il tarixli birgə bəyanat göstərdi ki, Azərbaycan və Macarıstan arasında enerji sahəsində əməkdaşlıq artıq ikitərəfli münasibətlərin çərçivəsini aşaraq regional və qlobal əhəmiyyət kəsb edir. Bu tərəfdaşlıq nəinki enerji təhlükəsizliyinə, həm də texnoloji inkişaf, ekoloji dayanıqlıq və iqtisadi inteqrasiya proseslərinə real töhfə verir.
Azərbaycan və Macarıstan strateji tərəfdaş kimi, qarşıdakı illərdə də enerji sahəsində əlaqələri dərinləşdirmək və yeni layihələrə imza atmaq niyyətindədirlər. Bu, yalnız iqtisadi baxımdan deyil, həm də beynəlxalq əməkdaşlığın uğurlu nümunəsi kimi tarixə düşəcək bir modeldir.
Nigar Qocayeva,
YAP Sumqayıt şəhər təşkilatının məsləhətçisi
