Slovakiya və Azərbaycan arasında diplomatik münasibətlərin qurulmasından keçən müddət ərzində iki ölkə arasında əməkdaşlıq keyfiyyətcə yeni mərhələyə yüksəlib. Bu münasibətlər sadəcə rəsmi və ya iqtisadi xarakter daşımır, həm də qarşılıqlı etimada, qarşılıqlı hörmətə və beynəlxalq hüququn prinsiplərinə əsaslanan səmimi dostluq münasibətləridir. Azərbaycan və Slovakiya arasında formalaşmış strateji tərəfdaşlıq modelinin mahiyyətində ölkələrin suverenliyinə hörmət, regional və qlobal təhlükəsizlik məsələlərində ortaq mövqelər, enerji və iqtisadi əməkdaşlıq, humanitar-niyyətli layihələr və siyasi dialoq dayanır.Ərazi bütövlüyünə və suverenliyinə verdiyi açıq və prinsipial dəstək iki ölkə münasibətlərinin təməl daşlarından biridir. Zəngin diplomatik ənənələri olan Slovakiya, Cənubi Qafqazda sülhün bərqərar olmasının tərəfdarı kimi Azərbaycanın haqlı mövqeyini daim müdafiə edib. Qarabağ münaqişəsinin həllindən sonra Slovakiya rəsmi şəkildə Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri daxilində suverenliyini dəstəklədiyini bəyan etməklə regionda sülhün möhkəmlənməsinə töhfə verib.
Hər iki ölkənin xarici işlər nazirləri, parlament komitələri, müxtəlif dövlət nümayəndə heyətləri daim ikitərəfli münasibətlərin inkişaf etdirilməsi istiqamətində görüşlər keçirir, əməkdaşlıq gündəliyini genişləndirirlər.
Bu dialoqun əsas mahiyyəti qarşılıqlı maraqlara söykənən siyasət və beynəlxalq təhlükəsizlik məsələləridir. Slovakiya Avropa İttifaqının üzvü kimi regionda mühüm siyasi çəkisi olan dövlətlərdəndir. Azərbaycanın Avropa strukturları ilə əməkdaşlıq siyasətində Slovakiya daim dəstək göstərən tərəfdaş ölkələrdən biri kimi çıxış edir.Bundan əlavə, iki ölkənin parlamentləri arasında münasibətlər parlament diplomatiyası vasitəsilə daha da güclənir. Slovakiya Parlamentində Azərbaycan üzrə dostluq qruplarının yaradılması, Azərbaycan Milli Məclisində Slovakiya ilə əməkdaşlıq qrupunun fəaliyyəti bu əlaqələrin davamlılığını təmin edir.
Azərbaycan–Slovakiya münasibətlərinin mühüm istiqamətlərindən biri enerji təhlükəsizliyi sahəsində əməkdaşlıqdır. Avropanın enerji təchizatının şaxələndirilməsi məsələsində Azərbaycan etibarlı tərəfdaş kimi çıxış edir. Azərbaycanın zəngin qaz ehtiyatları – xüsusilə Cənub Qaz Dəhlizi layihəsi çərçivəsində Avropaya nəql olunan enerji Slovakiyanın enerji təhlükəsizliyində mühüm yer tutmaq potensialına malikdir.
Slovakiya hökumətinin Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinə verdiyi dəstək bunu təsdiqləyir. Həmçinin Slovakiya şirkətlərinin Azərbaycanın enerji sektoruna sərmayə yatırması üçün geniş imkanlar mövcuddur. Neft-kimya sənayesi, enerji infrastrukturu, alternativ enerji layihələri iki ölkənin əməkdaşlıq perspektivlərini daha da genişləndirir.
Azərbaycan son illərdə bərpa olunan enerji sahəsində böyük layihələr həyata keçirir və Slovakiya şirkətləri bu prosesdə etibarlı tərəfdaş ola bilər. Xüsusilə günəş panellərinin istehsalı, elektrik enerjisinin balanslaşdırılması sistemləri və yaşıl enerji sertifikatlarının tətbiqi sahəsində əməkdaşlıq üçün geniş imkanlar yaranıb.
2 ölkə arasında ticarət dövriyyəsi son illərdə müsbət dinamika ilə inkişaf edir. Azərbaycanın sənaye və kənd təsərrüfatı məhsullarına Slovakiyada maraq artdığı kimi, Slovakiyanın avtomobil sənayesi məhsulları, tibbi avadanlıqları, sənaye texnikaları Azərbaycanda tələb olunur.
İki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi üçün əsas platformalardan biri Azərbaycan–Slovakiya Hökumətlərarası İqtisadi Komissiyasıdır. Komissiyanın iclaslarında nəqliyyat, sənaye, kənd təsərrüfatı, elektronika, turizm, təhsil və digər sahələrdə əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi müzakirə olunur.
Xüsusilə nəqliyyat-logistika sahəsində əməkdaşlıq mühüm əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan Şərqlə Qərbi birləşdirən strateji tranzit ölkə kimi Slovakiyaya yeni nəqliyyat dəhlizlərindən istifadə imkanı yaradır. Orta Dəhliz üzərindən daşımaların artması Slovakiya şirkətləri üçün yeni iqtisadi perspektivlər açır.
Bu münasibətlərində mədəni əməkdaşlıq da xüsusi yer tutur. Hər iki ölkədə keçirilən mədəniyyət günləri, sərgilər, konsertlər xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşmanı möhkəmləndirir. Azərbaycan mədəniyyət mərkəzlərinin Slovakiyada fəaliyyət göstərməsi, Slovakiya universitetlərində Azərbaycan tarixi və dili üzrə dərslərin təşkili bu sahədə aparılan işlərin göstəricisidir.
Slovakiyanın ali məktəblərində təhsil alan azərbaycanlı tələbələr də iki ölkə arasında humanitar körpülərin qurulmasına töhfə verirlər. Eyni zamanda turizm sahəsində əməkdaşlıq genişlənməkdədir — Azərbaycanın zəngin mədəni irsi, tarixi abidələri və təbiəti slovak turistlər tərəfindən maraqla qarşılanır.Slovakiya və Azərbaycan beynəlxalq təhlükəsizlik məsələlərində eyni mövqeyi bölüşür – münaqişələrin sülh yolu ilə, beynəlxalq hüquq çərçivəsində həllinin vacibliyini vurğulayırlar. Slovakiya Cənubi Qafqazda sülh prosesinə dəstək verir və regionda kommunikasiyaların açılmasının tərəfdarı kimi çıxış edir.
Azərbaycan isə Avropa üçün strateji tərəfdaş olmaqla regional sabitliyə və iqtisadi əməkdaşlığa önəm verir. İki ölkə NATO–Azərbaycan əməkdaşlığı çərçivəsində də qarşılıqlı fəaliyyət göstərir.Formalaşmış dostluq və strateji tərəfdaşlıq münasibətləri gələcək inkişaf üçün möhkəm təməldir. İkitərəfli əməkdaşlığın geniş spektri – siyasi dialoqdan enerji təhlükəsizliyinə, iqtisadi əlaqələrdən humanitar sahəyə qədər – bu münasibətlərin davamlı olacağından xəbər verir.
Slovakiya Azərbaycanın Avropa məkanında ən etibarlı tərəfdaşlarından biridir. Bu əməkdaşlıq qarşılıqlı hörmətə, bərabərliyə və strateji maraqlara əsaslanır. İki ölkənin dostluq münasibətləri gələcək illərdə daha da dərinləşəcək və həm regionda, həm də qlobal səviyyədə sabitlik və inkişaf prosesinə töhfə verəcək.
Təranə Paşayeva,
YAP-Xətai rayon təşkilatı əməkdaşı
