İnsanlar hər gün sosial mediadan ünsiyyət qurmaq, nəyi isə təbliğ etmək və ya xəbərləri oxumaq üçün istifadə edirlər. Sosial medianın bir çox xüsusiyyətləri bizneslər üçün bir sıra üstünlüklərə malikdir. Yəni sosial mediadan istifadənin bəzi üstünlüklərini inkar etmək olmaz.
Bununla belə, sosial medianın acınacaqlı reallığı ondan ibarətdir ki, cəmiyyət ona çox güvənir. Avtomobil sürərkən, gəzintidə və hətta dostlarla gəzərkən bir çoxları sosial mediadan asılı olur. Bu, sevdiklərimizlə keçirə biləcəyimiz bütün keyfiyyətli vaxtı “yeməkdir”.
Çoxumuz inkar etsək də, telefonumuzu neçə dəfə yoxladığımızı düşünsək, sosial media asılılığımızın olduğunu başa düşərik. Bu məqalədə sosial media detoksundan və sosial medianın asılılığından qurtulmağın faydalarını müzakirə edəcəyik.
Sosial media detoksu əsasən sosial mediadan istifadəyə fasilə verir. İstədiyiniz müddətdən asılı olaraq bir gün, bir həftə və ya bir ay ola bilər. Buraya sadəcə telefonunuzu söndürmək, proqramları silmək və ya hesablarınızı silmək daxilidir.
Sosial media müasir cəmiyyətin böyük bir hissəsidir və biz onun verdiyi faydaları inkar edə bilmərik. Bu, insanlarla, xüsusən də tətbiq olunan pandemiya və karantin dövrlərində əlaqə qurmaq üçün əla bir yoldur. Bununla belə, sosial media narahatlıq, özünə hörmətin azalması və hətta depressiya kimi bir çox problemi alovlandıra bilər.
Sosial media istifadənizi balanslaşdırmaqla sosial mediadan imtina etmədən bu problemlərdən qaçmaq olar. Sosial və klinik psixologiya jurnalı tərəfindən dərc edilən sosial media detoksu araşdırmasına görə, sosial mediada keçən zamanı gündə 30 dəqiqəyə qədər azaltmaq əhvalınızı əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıra bilər.
Eyni araşdırmaya əsasən, sosial medianın təmizlənməsinin hər hansı faydasını görmək üçün minimum üç həftə lazımdır. Beləliklə, əvvəlcə sərhədləri təyin etməyə çalışın.
Ətrafınızdakı dünyanı müşahidə etməyə daha çox vaxt ayırın
Sosial media asılılığından əziyyət çəkən bir çox insanlar ətrafdakıların bizə verə biləcəyi sevincləri tez-tez unudurlar. Biz gözəl filtrlərlə yalanlar dünyasına hopmuşuq. Qapalı yerlərdə vaxt keçirmək və telefondan istifadə etmək əvəzinə açıq hava fəaliyyətlərindən həzz almaq lazımdır. Tez-tez gəzintiyə çıxın, yerli parkda oturun və ya çimərliyə gedin. Gördüyünüz hər şeydən həzz alın və müşahidə edin. Özünüzü dünyanın gözəlliyini qiymətləndirərkən tapacaqsınız.
Sosial media qəbulunuzu məhdudlaşdırmaqla yenilənmiş enerji və daha aydın düşüncə əldə etmək olar. Stress və ya təhrif edilmiş qavrayış olmadan həyata yeni bir perspektiv tapa bilərsiniz.
Narahatlıq hisslərini azaldın
Daha əvvəl qeyd edildiyi kimi, sosial media əksər istifadəçilərin ən son nailiyyətlərini paylaşdığı bir məkandır. Bəzən bu, həmyaşıdları və ya dostları arasında təsadüfi rəqabət yarada bilər. İstənilən sosial mediada kimin ən çox bəyənmə, baxış, şərh və paylaşımlara sahib olduğunu bilmək üçün də yarış var. Bir çox insanlar özlərini təsdiq etmək üçün bunu ölçü hesab edirlər. Çox bəyənmə toplayırlarsa, gözəldirlər. Bəyənmə yoxdursa, heç kim onları bəyənmir.
Bu vəziyyət tez-tez insanları davamlı olaraq paylaşmağa, yoxlamağa və yazılarının kifayət qədər yaxşı olub-olmadığından narahat olmağa səbəb ola bilər. Sonda isə narahatlıq və depressiyaya səbəb olur. Pittsburq universitetinin tibb fakültəsi sosial mediadan istifadənin depressiya ilə əlaqəsini müəyyən etmək üçün yaşları 19-32 arasında olan 1787 iştirakçıdan nümunə götürüb. Araşdırmalarında onlar müəyyən ediblər ki, iştirakçıların dörddə birində depressiya göstəriciləri yüksəkdir.
Yuxudan həzz alın
Sosial medianın təmizlənməsinin bir üstünlüyü ondan ibarətdir ki, o, daha keyfiyyətli yuxu əldə etməyə kömək edə bilər. Daha əvvəl də qeyd edildiyi kimi, sosial media səbəbindən bir çox insan yuxusuzluqdan əziyyət çəkir. Bir araşdırma böyüklərin ekran əsaslı fəaliyyətlərə daha çox vaxt sərf etməsinin gecələr yatmaqda çətinlik çəkməyə səbəb olduğunu göstərib.
Yatmazdan 30 dəqiqə əvvəl telefonunuzdan istifadə etməməyə cəhd edə bilərsiniz. Bunun əvəzinə yatmazdan əvvəl kitab oxumağı vərdiş halına salın.
Məhsuldarlığı artırın
Sosial media bizim vaxtımızın çoxunu alır. Qlobal Veb İndeksinə (GWI) görə, orta rəqəmsal istehlakçı sosial şəbəkədə gündə 2 saat 15 dəqiqədən çox vaxt keçirir.
Beləliklə, sosial medianın məhdudlaşdırılmasının böyük faydalarından biri vaxtınızın boşalmasıdır. Bu vaxtı daha vacib və faydalı bir işə həsr edə bilərsiniz.
Qarşılıqlı fəaliyyətin şəxsi formalarının prioritetləşdirilməsi
Hamımız bilirik ki, sosial media bizim sevdiklərimizlə ünsiyyət tərzimizi dəyişib. Bu gün biz onlarla istənilən vaxt, istənilən yerdə dərhal əlaqə saxlaya bilərik. Bu yaxınlarda onlara mesaj göndərmiş ola bilərsiniz. Ancaq düşünsəniz, ailəniz və dostlarınızla real həyatda sonuncu dəfə nə vaxt ünsiyyətdə olmusunuz?
Sosial medianın təmizlənməsinin başqa bir böyük üstünlüyü ondan ibarətdir ki, o, şəxsi qarşılıqlı əlaqəni fərq etmədən yenidən prioritetləşdirməyə imkan verir. Hamımız bilirik ki, insanlar həyatları ilə bağlı hər şeyi paylaşmağı sevirlər. Baş verən yeniliklər barədə sadəcə tanışların profilinə baş çəkməyi rahat hesab edə bilərik. Bununla belə, bir fincan qəhvə və ya çay içərək real həyatda görüşmək daha yaxşıdır.
Bir filmə baxmağa və ya birlikdə nahar yeməyə çalışın. Sevdiyiniz insanın həyatı haqqında qərəzsiz öyrənməklə yanaşı, bu, həm də onlarla əlaqənizi gücləndirməyə imkan verəcəkdir.
Anı yaşayın
Bəzi insanlar sosial media hesablarında yerləşdirmək üçün həyatlarında olan hər şeyi çəkməyə çalışırlar. Bu, nə qədər əyləncəli səslənsə də, həyatınızın hər anını paylaşmaq yorucudur. Xüsusilə mükəmməl çəkiliş, başlıq və heşteqlar axtarırsınızsa, bu çox vaxt aparır. Həmçinin, sizi yaşamaqdan və anın həzzini almaqdan uzaqlaşdırır.
FOMO-nu cilovlayın
Cəmiyyətdə virtual aləmdə daha çox mövqe qazanmaq kimi bir istək formalaşıb. FOMO (Fear of Missing Out) gündəmi qaçırmaq qorxusudur. Çoxlarımız FOMO və ya qaçırmaq qorxusu ilə qarşılaşmışıq.
FOMO təbii bir hadisədir və insanlar üçün əhəmiyyətli stress yarada bilər. FOMO termini ilk dəfə 1996-cı ildə doktor Den Herman tərəfindən istifadə edilmişdir. O, dərin paxıllıq hissini ehtiva edir və digər insanlarla münasibətlərinizə təsir edə bilər.
Nubar Süleymanova, “İki sahil”
